Σημαντικές πρωτοβουλίες ανελήφθησαν και υλοποιήθηκαν από το ΟΠΑ για την προστασία του περιβάλλοντος για τη βιωσιμότητα και την κλιματική αλλαγή. Απολογισμός

Πρωτοβουλίες του ΟΠΑ σε θέματα
για τη βιωσιμότητα και την κλιματική αλλαγή.

Απολογισμός

Αναγνωρίζοντας τη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος, της ανάληψης συγκεκριμένων δράσεων προς αυτήν την κατεύθυνση και της ενίσχυσης της

περιβαλλοντικής κουλτούρας στην πανεπιστημιακή κονότητα, η Σύγκλητος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών ψήφισε ομόφωνα, τον Ιούνιο του 2008, εισήγηση των

Πρυτανικών αρχών, που είχε επεξεργαστεί με την ειδικά συσταθείσα Επιτροπή Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΟΠΑ, με τίτλο «Στρατηγική του ΟΠΑ για το Περιβάλλον και την Κλιματική Αλλαγή».

Τα κύρια σημεία της Στρατηγικής αυτής περιελάμβαναν τα ακόλουθα:

• Εισαγωγή Φυσικού Αερίου για το σύστημα θέρμανσης του ΟΠΑ.
• Μείωση κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας.
• Δημιουργία Κέντρων Ανακύκλωσης.
• Ενθάρρυνση χρήσης ηλεκτρονικών συγγραμμάτων & ηλεκτρονικής υποστήριξης μαθημάτων.
• Μελέτη για εφαρμογή πράσινων οροφών.
• Πρόγραμμα συντήρησης στόλου κλιματιστικών.
• Διασφάλιση πρόσβασης εισόδου στο ΟΠΑ από άτομα με ειδικές ανάγκες.
• Ενσωμάτωση οικολογικών κριτηρίων στις αγορές εξοπλισμού.
• Σύνταξη Κώδικα Δεοντολογίας.

Τρία χρόνια μετά, διαπιστώνουμε ότι στο χρονικό διάστημα των τριών ετών (2008-2011) υλοποιήθηκαν αρκετές από τις παραπάνω δράσεις:

• ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ

Μείωση ρύπων 27% - Μείωση κόστους 10%

Μέσα στο 2010 ολοκληρώθηκε η μετάβαση του συστήματος θέρμανσης του Πανεπιστημίου από πετρέλαιο σε φυσικό αέριο. Η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε το 2008.

Πραγματοποιήθηκε μελέτη για την εκτίμηση μείωσης των ρύπων που παράγονται από τη λειτουργία του Πανεπιστημίου. Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε δημόσιος

διαγωνισμός για τη μελέτη και κατασκευή του εσωτερικού δικτύου, και υπογράφηκε σύμβαση με την Εταιρεία Φυσικού Αερίου για εξωτερικό δίκτυο.

Η αντικατάσταση του πετρελαίου θέρμανσης με φυσικό αέριο αποτελεί το σημαντικότερο έργο που υλοποιήθηκε για την μείωση του οικολογικού αποτυπώματος του ΟΠΑ.

Πέρα από τις εξοικονομήσεις σε λειτουργικό κόστος, έχει σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη, λόγω της χαμηλότερης έντασης εκπομπών του φυσικού αερίου σε αέρια

θερμοκηπίου (Greenhouse Gasses, GHGs), το σημαντικότερο από τα οποία είναι το διοξείδιο του άνθρακα (CO2).

H μέση ετήσια κατανάλωση πετρελαίου του κεντρικού κτηρίου του ΟΠΑ ανήρχετο σε 202.000 lt (ή ισοδύναμα 2.111.668 kWh). Με το νέο σύστημα, οι εκπομπές

CO2 ανά ΜJ (Mega Joule) από καύση φυσικού αερίου είναι περίπου κατά 27% μικρότερες από τις αντίστοιχες εκπομπές του πετρελαίου, ποσοστό που

αντιστοιχεί σε ετήσια μείωση εκπομπών CO2 σε περίπου 210 τόνους CO2. Η μείωση αυτή σηματοδοτεί ότι η πολιτική του ΟΠΑ βρίσκεται στο

γενικότερο πλαίσιο των στόχων του Κιότο για μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Από πλευράς ετήσιου κόστους λειτουργίας, μια ένδειξη του αναμενόμενου ετήσιου οικονομικού οφέλους για το ΟΠΑ από την αλλαγή του καυσίμου θέρμανσης μπορεί να

ληφθεί από το γεγονός ότι το ετήσιο κόστος για πετρέλαιο θέρμανσης για το κεντρικό κτήριο (μαζί με Πτέρυγες Αντωνιάδου και Δεριγνύ) ανήρχετο σε €91.000, ενώ

το ισοδύναμο ετήσιο κόστος φυσικού αερίου εκτιμάται σε €82.400, μείωση που αντιστοιχεί σε ποσοστό περίπου 10%. Η μείωση του κόστους αναμένεται να είναι

μεγαλύτερη σε πιθανή άνοδο της τιμής του πετρελαίου.

• ΜΕΙΩΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Μείωση ρύπων 82% - Εξοικονόμηση ισχύος 34 kW
Μέσα στο 2010 ολοκληρώθηκε η αντικατάσταση των λαμπτήρων

πυρακτώσεως (περίπου 700) με λαμπτήρες χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης κατηγορίας Α σε όλα τα κτήρια του ΟΠΑ.

Η ετήσια εξοικονόμηση κατανάλωσης που επιτεύχθηκε είναι περίπου 34,19 kW (κατανάλωση με λαμπτήρες πυρακτώσεως: 41,75 kW - κατανάλωση με λαμπτήρες χαμηλής

ενεργειακής κατανάλωσης κατηγορίας Α: 7,56 kW). Με την παραδοχή ότι ένα kW χρησιμοποιείται κατά μέσο όρο 2.450 ώρες ανά έτος (224 ημέρες x 10 ώρες

ημερησίως), η μέση εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας είναι περίπου 83.765,5 kWh (ετήσια κατανάλωση με λαμπτήρες πυρακτώσεως: 102.287,5 kWh

- ετήσια κατανάλωση με λαμπτήρες χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης κατηγορίας Α: 18.522 kWh). Η τιμή του συντελεστή παραγωγής της kWh σε εκπομπές

CO2 ισούται με 0,814 kg CO2/kWh. Η εκπομπή ρύπων με λαμπτήρες πυρακτώσεως ισοδυναμούσε σε 83,26 τόνους CO2, ενώ με τους

λαμπτήρες χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης κατηγορίας Α ισοδυναμεί σε 15 τόνους CO2. Συνεπώς, η μείωση εκπομπών ρύπων με την αντικατάσταση των

λαμπτήρων αγγίζει περίπου το 82%.

• ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ανακύκλωση αποτελεί βασικό στοιχείο της περιβαλλοντικής

πολιτικής. Στο ΟΠΑ επικεντρωθήκαμε στις εξής κατηγορίες ανακύκλωσης:

   -  Ανακύκλωση Αναλωσίμων (τόνερ, δοχεία μελανιού)

Το Τμήμα Μηχανοργάνωσης Γραμματειών του ΟΠΑ, με τον συντονισμό του Αδαμάντιου Δοντά, οργάνωσε τη συλλογή προς ανακύκλωση άδειων τόνερ (κασετών γραφίτη) και άδειων δοχείων μελανιού των

εκτυπωτών. Τα άδεια τόνερ (κασέτες γραφίτη) και τα άδεια δοχεία μελανιού συλλέγονται από τις κατασκευάστριες εταιρείες τους (σ.σ. τις ελληνικές

αντιπροσωπείες), οι οποίες βάσει Οδηγίας της ΕΕ υλοποιούν διαδικασίες δωρεάν Συλλογής και (πραγματικής) Ανακύκλωσης των αναλωσίμων τους - μια ανακύκλωση από

την οποία προκύπτει επαναχρησιμοποίηση έως και 95% των πρώτων υλών των ανακυκλούμενων τεμαχίων. Μέσα στο 2010 ανακυκλώθηκαν 410 τεμάχια τόνερ και

174 άδεια δοχεία μελανιού.

   -  Ανακύκλωση Λαμπτήρων

Το Τμήμα Συντήρησης του ΟΠΑ οργάνωσε τη συλλογή προς ανακύκλωση των μεταχειρισμένων λαμπτήρων του Πανεπιστημίου. Οι μεταχειρισμένοι λαμπτήρες

συλλέγονται σε μεγάλο κάδο που έχει παραχωρήσει ο εγκεκριμένος από το ΥΠΕΚΑ φορέας «Φωτοκύκλωση» και

παραδίδονται σε αυτόν για ανακύκλωση. Μέσα στο 2010 ανακυκλώθηκαν περίπου 70 κιλά μεταχειρισμένοι λαμπτήρες.

   -  Ανακύκλωση Χαρτιού

Στα πλαίσια του προγράμματος, προστέθηκαν περισσότεροι κάδοι συλλογής χαρτιού στους ελεύθερους χώρους, καθώς και ειδικοί κάδοι στα Γραφεία του Πανεπιστημίου.

Ο όγκος του χαρτιού που ανακυκλώνεται είναι εντυπωσιακός. Αξίζει να σημειωθεί ότι πραγματοποιείται σχεδόν καθημερινή συλλογή των χάρτινων

απορριμμάτων.

   -  Ανακύκλωση Παλαιών Μπαταριών (σύστημα ΕΝΔΑ)

Οι εξαντλημένες μπαταρίες συλλέγονται σε κυλινδρικούς κάδους που μας έχει παραχωρήσει ο εγκεκριμένος από το ΥΠΕΧΩΔΕ φορέας «ΑΦΗΣ» και παραδίδονται σε αυτόν για ανακύκλωση. Μέσα στο 2010 ανακυκλώθηκαν περίπου 48 κιλά εξαντλημένες μπαταρίες.

• ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ

Η οικολογική συνείδηση επιβάλλει τη μείωση του χαρτιού ως μέσου επικοινωνίας, όπου αυτό είναι δυνατό, και την αντικατάστασή του από ηλεκτρονικά μέσα. Στο

ΟΠΑ ήδη χρησιμοποιείται ευρέως η πλατφόρμα Open eClass από την Πανεπιστημιακή Κοινότητα, και γίνεται

περαιτέρω συστηματική προσπάθεια επέκτασης της χρήσης νέων τεχνολογιών προς όφελος των φοιτητών και του περιβάλλοντος.

Η πλατφόρμα Open eClass είναι ένα ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Ηλεκτρονικών Μαθημάτων για την ηλεκτρονική οργάνωση, αποθήκευση και παρουσίαση του

εκπαιδευτικού υλικού. Βασική επιδίωξη της πλατφόρμας είναι η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών και η εποικοδομητική χρήση του διαδικτύου στην εκπαιδευτική

διαδικασία. Αποτελεί την πρόταση του GUnet, του Ακαδημαϊκού Δικτύου για την υποστήριξη των

Υπηρεσιών Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης στα ελληνικά Πανεπιστήμια. Το Ακαδημαϊκό Διαδίκτυο GUnet έχει ως στόχο την εξυπηρέτηση της έρευνας και της εκπαίδευσης,

και υπηρετεί σκοπούς, όπως: την ανάπτυξη, υποστήριξη και διαχείριση του ακαδημαϊκού δικτύου, αλλά και προηγμένων δικτυακών υπηρεσιών και εφαρμογών, όλων των

Πανεπιστημίων και ΤΕΙ της χώρας, και γενικότερα τη βελτίωση της ίδιας της εκπαιδευτικής και ερευνητικής διαδικασίας.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στην πλατφόρμα Open eClass παρουσιάζονται περίπου το σύνολο των μαθημάτων προπτυχιακού και μεταπτυχιακού επιπέδου (554 μαθήματα),

και χρησιμοποιείται σχεδόν από το σύνολο των διδασκόντων (266 διδάσκοντες) και σχεδόν από το σύνολο των χρηστών προπτυχιακού και μεταπτυχιακού επιπέδου

(10.614 χρήστες).

• ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ

Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι το ΟΠΑ, στη μεγάλη αυτή προσπάθεια για τη μείωση του χαρτιού, της γραφειοκρατείας, και του οικολογικού του

αποτυπώματος, ανέπτυξε και υλοποίησε μια σειρά από ηλεκτρονικές διαδικασίες, όπως:

• Ηλεκτρονική εγγραφή των νεοεισερχόμενων φοιτητών (2008),
• Ηλεκτρονική δήλωση μαθημάτων και συγγραμμάτων όλων των φοιτητών του Πανεπιστημίου (2009),
• Εγκατάσταση και λειτουργία της ηλεκτρονικής Γραμματείας (2010), που προσφέρει πολλές υπηρεσίες σε όλα τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, και κυρίως

  στους φοιτητές για πληροφόρηση σε θέματα βαθμολογίων, προγραμμάτων σπουδών κ.ά.,

• Δυνατότητα πρόσβασης των φοιτητών του ΟΠΑ στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη εξ αποστάσεως (2008), ένα μεγάλο έργο που επιτρέπει στους φοιτητές του

  Πανεπιστημίου μας να έχουν πρόσβαση στην παγκόσμια γνώση από το σπίτι τους.

• ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΩΔΙΚΑ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ

Μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της κινητοποίησης όλων μας για την προστασία του περιβάλλοντος και την υιοθέτηση οικολογικής συνείδησης στην καθημερινότητά μας,

έχει συνταχθεί ένας Κώδικας Περιβαλλοντικής

Δεοντολογίας, από την Επιτροπή Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΟΠΑ, ο οποίος θα πρέπει να εφαρμοστεί από όλους μας, στον βαθμό που ο καθένας

μπορεί.

Το ΟΠΑ, ακολουθώντας το παράδειγμα πολλών και διακεκριμένων ΑΕΙ στον διεθνή χώρο, έχει ως στόχο να περιορίσει τη δική του επίπτωση στην επιβάρυνση του

κλίματος, τόσο με την υιοθέτηση πολιτικών όσο και με την προετοιμασία των φοιτητών του, ώστε να συνεισφέρουν και αυτοί στην προστασία του περιβάλλοντος και

των φυσικών πόρων για τις παρούσες και τις επόμενες γενεές. Όμως θα πρέπει να γίνουν και άλλα σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Ενδεικτικά:

• Να γίνει μελέτη ενεργειακής επάρκειας, ώστε να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για την αναβάθμιση της ενεργειακής μας

  λειτουργίας.

• Να γίνει ανανέωση και σωστή συντήρηση του δικτύου θέρμανσης και ψύξης, το οποίο είναι παληό και χρειάζεται ανανέωση/αντικατάσταση.
• Να μειωθεί ο χάρτινος ρύπος που προκύπτει από τις φοιτητικές παρατάξεις, καθώς είναι αδιανόητο να θέλουμε να προωθήσουμε και να αναπτύξουμε οικολογική

  συνείδηση στη νέα γενιά και να αντιμετωπίζουμε ένα κλίμα υποβάθμισης από τακτικές που δεν δηλώνουν τη συνειδητοποίηση της ανάγκης για την προστασία του

  περιβάλλοντος.

• Να επεκταθεί περαιτέρω η ενσωμάτωση οικολογικών κριτηρίων στις αγορές εξοπλισμού.

Ας εντείνουμε όλοι τις προσπάθειές μας για τη συνέχιση και διεύρυνση των παραπάνω πρωτοβουλιών του ΟΠΑ τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο, καθώς

τα περιβαλλοντικά αποτελέσματα αυτών είναι πάνω από όλα προς όφελος όλων μας.