Ο εξελισσόμενος ρόλος του χρηματοοικονομικού αναλυτή
ΑΦΙΕΡΩΜΑ - Η Λογιστική και η Χρηματοοικονομική στην αυγή μιας νέας εποχής
Της ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΚΟΠΙΤΑ,
Επίκουρης Καθηγήτριας Τμήματος Χρηματοοικονομικής, Λογιστικής και Διοικητικής Επιστήμης του Τεχνολογικού Πανεπιστήμιου Κύπρου
FIT ZTUDIO
Το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό τοπίο υφίσταται τα τελευταία χρόνια σημαντικές δομικές αλλαγές λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων και της συνεχώς αυξανόμενης ζήτησης για ακριβείς και έγκαιρες πληροφορίες. Στο πλαίσιο αυτού του μετασχηματισμού, ο κλάδος της επενδυτικής τραπεζικής βιώνει μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα εξέλιξη, ιδίως όσον αφορά τον ρόλο του χρηματοοικονομικού αναλυτή. Οι πρόσφατες εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) παρουσιάζουν τόσο προκλήσεις όσο και συναρπαστικές ευκαιρίες για τους εν λόγω επαγγελματίες. Παραδοσιακά, οι αναλυτές αποτελούν άξονες της επενδυτικής τραπεζικής, αναλύοντας σχολαστικά τα δεδομένα και τις τάσεις της αγοράς καθώς και τα οικονομικά στοιχεία των εταιρειών με σκοπό να παρέχουν τεκμηριωμένες συστάσεις και εκτιμήσεις κερδών σε υφιστάμενους και νέους επενδυτές. Ωστόσο, η εμφάνιση σύγχρονων συστημάτων ΤΝ φαίνεται να αναδιαμορφώνει την καθιερωμένη τάξη πραγμάτων. Όπως περιγράφεται σε πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, ένα τέτοιο σύστημα ΤΝ ξεπέρασε σε ακρίβεια εκτιμήσεων το 93% των επαγγελματιών. Αυτό που έκανε το σύστημα να ξεχωρίζει ήταν η ικανότητά του να επεξεργάζεται ταχύτατα τεράστιες ποσότητες δεδομένων και να εντοπίζει πρότυπα που οι αναλυτές ενδεχομένως φαίνεται να παρέλειψαν. Ένα κρίσιμο ερώτημα γεννάται: Είναι η TN σε θέση να αντικαταστήσει τους χρηματοοικονομικούς αναλυτές;
Η απάντηση, αν και πολύπλοκη, προτείνει τον μετασχηματισμό του ρόλου του χρηματοοικονομικού αναλυτή. Ενώ η ΤΝ υπερέχει στην επεξεργασία δεδομένων, δεν διαθέτει την κατανόηση, την κριτική σκέψη και την ποιοτική κρίση που προσφέρει ο ανθρώπινος παράγοντας. Οι επενδυτικές αποφάσεις δεν βασίζονται αποκλειστικά σε αριθμούς, αλλά περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την αξιολόγηση του έργου μιας διοίκησης, την κατανόηση της δυναμικής του ανταγωνισμού και την πρόβλεψη γεγονότων, τομείς στους οποίους η ανθρώπινη διορατικότητα παραμένει ανεκτίμητη. Επίσης, οι εκτιμήσεις των αναλυτών δεν βασίζονται μόνο σε δημόσιες πληροφορίες αλλά και σε ιδιωτικές. Αυτές οι ποιοτικές πτυχές, καθώς και οι σχέσεις που δημιουργούν οι αναλυτές με τη διοίκηση των επιχειρήσεων και οι πληροφορίες που αποκτώνται μέσω αυτών, παραμένουν ζωτικής σημασίας. Αυτό υποδηλώνει ότι η συνεισφορά της ΤΝ έγκειται κυρίως στην αυτοματοποίηση και στη συμπληρωματικότητα των καθηκόντων, αποσυμφορίζοντας τους αναλυτές και επιτρέποντάς τους να επικεντρωθούν σε τομείς όπου οι ανθρώπινες δεξιότητές τους προσθέτουν τη μεγαλύτερη αξία.
Ταυτόχρονα, μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για τους αναλυτές είναι η προσαρμογή σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα. Πρώτον, το παραδοσιακό σύνολο δεξιοτήτων της μοντελοποίησης δεδομένων και της σύνταξης εκθέσεων δεν είναι πλέον επαρκές. Μελέτες δείχνουν ότι, ενώ το 58% των αναλυτών χρησιμοποιούν την ΤΝ σε κάποιο βαθμό, οι περισσότεροι την αξιοποιούν, κατά κύριο λόγο, για τον εξορθολογισμό υφιστάμενων διαδικασιών, όπως η σύνοψη κειμένου και η συλλογή δεδομένων. Επομένως, οι αναλυτές καλούνται τώρα να αναπτύξουν κατ’ ελάχιστον δεξιότητες προγραμματισμού. Επιπρόσθετα, μια ενδεχόμενη συμπεριφορική αντίσταση στη χρήση νέων τεχνολογιών μπορεί να αφήσει κενά στην ανάλυση χρηματοοικονομικών πληροφοριών. Από την άλλη, η υπερβολική εξάρτηση από αυτές είναι δυνατόν να οδηγήσει σε εκτιμήσεις χαμηλότερης ποιότητας, αν οι αναλυτές γίνονται λιγότερο προσεκτικοί. Αυτές οι τριβές υποδηλώνουν ότι ο αντίκτυπος της ΤΝ στον ρόλο που διαδραματίζουν οι αναλυτές στις παγκόσμιες αγορές είναι υπό αμφισβήτηση. Οι αναλυτές οφείλουν, λοιπόν, να εκπαιδευτούν περαιτέρω αλλά και να επικεντρωθούν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων που τους διαφοροποιούν από την ΤΝ. Σε αυτές περιλαμβάνονται η ικανότητα να ερμηνεύουν τα στοιχεία που γεννώνται από συστήματα ΤΝ, να επικυρώνουν την ακρίβειά τους και να τα ενσωματώνουν σε ευρύτερες επενδυτικές στρατηγικές. Η προστιθέμενη αξία του καλού χρηματοοικονομικού αναλυτή πηγάζει πλέον σε μεγαλύτερο βαθμό από δεξιότητες που προάγουν την καινοτομία, όπως η δημιουργικότητα, η κριτική σκέψη, η ποιοτική ανάλυση, καθώς και η επικοινωνία και δημιουργία σχέσεων, η ομαδικότητα, η προσαρμοστικότητα και η ηγεσία.
Οι ευκαιρίες για τους αναλυτές στην εποχή της ΤΝ είναι τεράστιες. Αγκαλιάζοντας αυτές τις τεχνολογίες και αναπτύσσοντας συμπληρωματικές δεξιότητες, οι αναλυτές μπορούν να γίνουν πιο αποτελεσματικοί και αποδοτικοί στον ρόλο τους. Η ΤΝ μπορεί να αυτοματοποιήσει τις χρονοβόρες σης δεδομένων, απελευθερώνοντας χρόνο στους αναλυτές να επικεντρωθούν σε δραστηριότητες υψηλότερης αξίας, όπως η προσέλκυση νέων πελατών, η παραγωγή πρωτότυπων επενδυτικών ιδεών και πιο τεκμηριωμένων και κερδοφόρων επενδυτικών προτάσεων για τους πελάτες τους, η παροχή εξατομικευμένων επενδυτικών συμβουλών, η ανάλυση πολύπλοκων επιχειρήσεων με περίπλοκες και μη-τυπικές προβλέψεις.
Συμπερασματικά, η εμφάνιση της ΤΝ παρουσιάζει προκλήσεις και ευκαιρίες για τους χρηματοοικονομικούς αναλυτές. Ενώ η ΤΝ μπορεί να αυτοματοποιήσει ορισμένες εργασίες, δεν μπορεί να αντικαταστήσει την κριτική σκέψη και τις επικοινωνιακές δεξιότητες των αναλυτών. Η υιοθέτηση της ΤΝ ως εργαλείου για την ενίσχυση της ανθρώπινης εμπειρογνωμοσύνης και όχι για την αντικατάστασή της, με ταυτόχρονη εστίαση σε ηθικά ζητήματα, θα είναι το κλειδί για τους νέους επαγγελματίες αναλυτές του κλάδου. Ο ρόλος εξελίσσεται αλλά παραμένει ζωτικής σημασίας: επαυξάνεται, δεν αντικαθίσταται. Οι νικητές σε αυτό το νέο τοπίο θα είναι εκείνοι που θα συνδυάσουν την υπολογιστική ισχύ της ΤΝ με την ανθρώπινη διορατικότητα και τις δεξιότητες σχέσεων. Η έμφαση δεν θα πρέπει να δοθεί στο αν οι αναλυτές θα αντικατασταθούν από την ΤΝ, αλλά στο να προσαρμοστούν καλύτερα σε αυτή.
