Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Η ελληνική ναυτιλία και η διεθνής πρόκληση

Του Dr. PIERRE CARIOU ,
Καθηγητή KEDGE Business School, Γαλλία,
και Επισκέπτη Καθηγητή World Maritime University, Sweden

Ο ναυτιλιακός κλάδος μεταφέρει περισσότερο από το 80% του διεθνούς εμπορίου σε όγκο και υποστηρίζει την οικονομική ανάπτυξη των περισσότερων εθνών σε όλο τον κόσμο. Σε ημερήσια βάση, περισσότερα από 70.000 εμπορικά πλοία ταξιδεύουν σε διεθνή ύδατα ή καταπλέουν σε λιμάνια όπου ισχύουν διαφορετικές δικαιοδοσίες. Για την εναρμόνιση των κανονισμών της διεθνούς ναυτιλίας και για τη διασφάλιση της ασφάλειας στη θάλασσα, δημιουργήθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη το 1948 ένας μόνιμος διεθνής οργανισμός με έδρα το Λονδίνο, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΔΝΟ). Ο ΔΝΟ αριθμεί επί του παρόντος 175 κράτη-μέλη, 66 διακυβερνητικούς οργανισμούς που έχουν καθεστώς παρατηρητή και 85 διεθνείς μη κυβερνητικούς οργανισμούς σε συμβουλευτικό καθεστώς.

Ο κύριος στόχος του ΔΝΟ είναι να ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων και στοχεύει στην επίτευξη των υψηλότερων προτύπων, όσον αφορά στην «ασφάλεια στη θάλασσα, την αποτελεσματικότητα της ναυσιπλοΐας και την πρόληψη και τον έλεγχο της θαλάσσιας ρύπανσης από τα πλοία». Ο Οργανισμός αποτελείται από τη Συνέλευση, το Συμβούλιο, πέντε κύριες Επιτροπές και έναν αριθμό Υποεπιτροπών που υποστηρίζουν το έργο των κύριων τεχνικών επιτροπών.

Ο κύριος στόχος του ΔΝΟ είναι να ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων και στοχεύει στην επίτευξη των υψηλότερων προτύπων, όσον αφορά στην «ασφάλεια στη θάλασσα, την αποτελεσματικότητα της ναυσιπλοΐας και την πρόληψη και τον έλεγχο της θαλάσσιας ρύπανσης από τα πλοία».

Η Συνέλευση είναι το ανώτατο διοικητικό όργανο του Οργανισμού. Αποτελείται από όλα τα κράτη μέλη και συνέρχεται μία φορά κάθε δύο χρόνια σε τακτικές συνόδους, αλλά μπορεί επίσης να συνεδριάζει και εκτάκτως. Η Συνέλευση είναι αρμόδια για την έγκριση του προγράμματος εργασίας, την ψήφιση του προϋπολογισμού και τον καθορισμό των οικονομικών θεμάτων του Οργανισμού. Η Συνέλευση εκλέγει το Συμβούλιο με διετή θητεία το οποίο είναι υπεύθυνο για την εποπτεία του έργου του Οργανισμού. Υπάρχουν τρεις κατηγορίες μελών (α, β και γ) στο Συμβούλιο. Τα μέλη της κατηγορίας (α) είναι 10 κράτη με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την παροχή διεθνών ναυτιλιακών υπηρεσιών (για την περίοδο 2022-2023, Κίνα, Ελλάδα, Ιταλία, Ιαπωνία, Νορβηγία, Παναμάς, Δημοκρατία της Κορέας, Ρωσική Ομοσπονδία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ). Στην κατηγορία (β) ανήκουν 10 κράτη με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το διεθνές θαλάσσιο εμπόριο (για την περίοδο 2022-2023, Αυστραλία, Βραζιλία, Καναδάς, Γαλλία, Γερμανία, Ινδία, Ολλανδία, Ισπανία, Σουηδία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα). Τα κράτη-μέλη της κατηγορίας (γ) είναι 20 που δεν έχουν εκλεγεί σύμφωνα με τα (α) ή (β) παραπάνω, τα οποία έχουν ειδικά συμφέροντα στις θαλάσσιες μεταφορές ή τη ναυσιπλοΐα και των οποίων η εκλογή στο Συμβούλιο θα εξασφαλίσει την εκπροσώπηση όλων των μεγάλων γεωγραφικών περιοχών του κόσμου (για το 2022-2023, Μπαχάμες, Βέλγιο, Χιλή, Κύπρος, Δανία, Αίγυπτος, Ινδονησία, Τζαμάικα, Κένυα, Μαλαισία, Μάλτα, Μεξικό, Μαρόκο, Φιλιππίνες, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη, Τουρκία και Βανουάτου).

Οι πέντε κύριες επιτροπές δηλαδή, η Επιτροπή Ναυτικής Ασφάλειας (ΕΝΑ), η Επιτροπή Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (ΕΠΘΠ), η Νομική Επιτροπή, η Επιτροπή Τεχνικής Συνεργασίας και η Επιτροπή Διευκόλυνσης και ορισμένες Υποεπιτροπές υποστηρίζουν το έργο των κύριων τεχνικών επιτροπών. Η ΕΝΑ είναι το ανώτατο τεχνικό όργανο του Οργανισμού. Αποτελείται από όλα τα κράτη μέλη. Οι λειτουργίες της ΕΝΑ είναι να «εξετάζει οποιοδήποτε θέμα εντός του πεδίου εφαρμογής του Οργανισμού που αφορά στη βοήθεια στη ναυσιπλοΐα, την κατασκευή και τον εξοπλισμό πλοίων, την επάνδρωση από άποψη ασφάλειας, τους κανόνες για την πρόληψη συγκρούσεων, τον χειρισμό επικίνδυνων φορτίων, τις διαδικασίες θαλάσσιας ασφάλειας και απαιτήσεις, υδρογραφικές πληροφορίες, ημερολόγια και αρχεία ναυσιπλοΐας, έρευνες ναυτικών ατυχημάτων, έρευνα και διάσωση και κάθε άλλο θέμα που επηρεάζει άμεσα την ασφάλεια στη θάλασσα». Η ΕΠΘΠ, η οποία αποτελείται από όλα τα κράτη μέλη, έχει την αρμοδιότητα να εξετάζει οποιοδήποτε θέμα εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του Οργανισμού που αφορά στην πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης από πλοία.

Ο ΔΝΟ είναι σήμερα υπεύθυνος για περισσότερες από 50 διεθνείς συμβάσεις και συμφωνίες και έχει έξι βασικούς φορείς που ασχολούνται με την έγκριση ή την εφαρμογή τους. Η Συνέλευση και το Συμβούλιο είναι τα κύρια όργανα και οι εμπλεκόμενες επιτροπές είναι η ΕΝΑ, η ΕΠΘΠ, η Νομική Επιτροπή και η Επιτροπή Διευκόλυνσης. Οι συνθήκες του ΔΝΟ ενσωματώνονται στο εθνικό δίκαιο έτσι ώστε να μπορούν να εφαρμόζονται σε πλοία που φέρουν τη σημαία συγκεκριμένης χώρας έτσι ώστε αυτές οι χώρες να μπορούν να εφαρμόζουν αποτελεσματικό έλεγχο, ο οποίος διενεργείται από το λιμένα του κράτους που προσεγγίζει το πλοίο, και να συμμορφώνονται με άλλες υποχρεώσεις βάσει των διατάξεων του ΔΝΟ. Πρώτα οι δικηγόροι και οι νομοθέτες πρέπει να κατανοήσουν τις συνθήκες του ΔΝΟ. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, μπορούν να δουν ποιες μέθοδοι δύναται να χρησιμοποιηθούν για την ένταξη των συνθηκών στην εθνική νομοθεσία. Η σύνταξη της νομοθεσίας θα υποβληθεί μετά από πολλές αναθεωρήσεις για να διασφαλιστεί η εναρμόνισή της με τις απαιτήσεις της συνθήκης του ΔΝΟ, λαμβάνοντας υπόψη την ήδη υπάρχουσα εθνική νομοθεσία.

Με την πάροδο του χρόνου ο ΔΝΟ εξελίσσεται και αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις. Υποστηρίζει την ισότητα των φύλων στη ναυτιλιακή βιομηχανία εδώ και δεκαετίες και μάχεται κατά της πειρατείας στη θάλασσα από τη δεκαετία του 1980. Άλλες προκλήσεις σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση από πλοία που αντιπροσωπεύει σχεδόν το 3% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τη ναυτιλία και τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τα λιμάνια. Τα πιθανά ζητήματα κυβερνοασφάλειας και η ρύθμιση των θαλάσσιων αυτόνομων πλοίων επιφανείας βρίσκονται επίσης ψηλά στην ημερήσια διάταξη και θα καταστήσουν τον ρόλο του ΔΝΟ πιο επίκαιρο από ποτέ μέσα στα επόμενα χρόνια.

Μετάφραση και επιμέλεια: Κέλλυ Καραγκούνη, μέλος Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού του ΟΠΑ

Επιστροφή στο ΤΕΥΧΟΣ 50ο – ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2023