Επιστημονικοί όροι
ΑΦΙΕΡΩΜΑ - Κατανοώντας την Πολιτική Δασμών του Ντόναλντ Τραμπ
ΓΛΩΣΣΑΡΙ
- Ανταγωνιστική Απορρύθμιση: Η ακύρωση κανόνων ρύθμισης της αγοράς προκειμένου να περιοριστεί το κόστος παραγωγής και να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα κάποιων κλάδων. Για παράδειγμα, ο περιορισμός των ρυθμιστικών κανόνων προστασίας του περιβάλλοντος μειώνει το κόστος παραγωγής για επιχειρήσεις και βιομηχανίες (με υψηλό τίμημα, βεβαίως, για το περιβάλλον μακροπρόθεσμα).
- (Ανταποδοτικοί) Δασμοί: Φόροι που επιβάλλει ένα κράτος στα εισαγόμενα προϊόντα, αυξάνοντας την τιμή διάθεσής τους στην εγχώρια αγορά. Ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επικαλείται την αναγκαιότητα επιβολής ανταποδοτικών δασμών, ανάλογα δηλαδή με το ύψος των δασμών που επιβάλλουν οι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ, αγνοώντας το σύνολο των οικονομικών παραγόντων που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και τις επιπτώσεις στην εγχώρια οικονομική και κοινωνική ευημερία που έχει κάθε τέτοια κίνηση. Οι δασμοί αυξάνουν τη μέση τιμή των προϊόντων (πληθωρισμός), άρα οι «χαμένοι» είναι συνολικά οι πολίτες μιας χώρας, αλλά δημιουργούν και εγχώριους «κερδισμένους», καθώς εγχώριοι παραγωγοί κερδίζουν μερίδιο αγοράς λόγω της τεχνητής αύξησης των τιμών των εισαγόμενων προϊόντων.
- Έκθεση Ντράγκι: Μια Έκθεση για την κατάσταση και το μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομίας από τον πρώην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι. Η Έκθεση τονίζει την ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ μέσω περαιτέρω προσπαθειών ολοκλήρωσης της Ενιαίας Αγοράς και αυξημένων επενδύσεων και προτείνει σειρά μέτρων και παρεμβάσεων σε κρίσιμους τομείς της ευρωπαϊκής οικονομίας.
- Μερκαντιλισμός (εμποροκρατία): Η οικονομική πολιτική ενός κράτους που στηρίζεται και προτεραιοποιεί την προώθηση των εξαγωγών και ταυτόχρονα την αποθάρρυνση των εισαγωγών με στόχο τη συσσώρευση πλούτου υπό τη μορφή πολύτιμων μετάλλων, κυρίως χρυσού. Πρόκειται για μια προσέγγιση κυρίαρχη μέχρι τον 18ο αιώνα, η οποία, ωστόσο, θεωρείται έκτοτε παρωχημένη και έχει δεχθεί μεγάλη κριτική. Μονομερείς Εμπορικές Πρακτικές: Πρόκειται για αποφάσεις, όπως επιβολή δασμών ή άλλων εμποδίων στο ελεύθερο εμπόριο, εκτός του ισχύοντος κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας του ΠΟΕ, τις οποίες αποφασίζει ένα κράτος μονομερώς χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των εμπορικών του εταίρων.
- Όργανο Επίλυσης Εμπορικών Διαφορών (ΠΟΕ): Πρόκειται για τον μηχανισμό εκείνον εντός του ΠΟΕ που επιλαμβάνεται εμπορικών διαφωνιών και αντιπαραθέσεων μεταξύ κρατών σχετικά με εμπορικές πρακτικές που παραβιάζουν τους κανόνες λειτουργίας που έχουν θεσπιστεί και ισχύουν στο πλαίσιο του ΠΟΕ.
- Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ): Διεθνής οργανισμός που διαμορφώνει τους κανόνες που διέπουν το εμπόριο μεταξύ κρατών. Ιδρύεται το 1995 και αποτελεί μετεξέλιξη της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου (GATT), στο πλαίσιο της οποίας είχαν διεξαχθεί διαδοχικοί γύροι διαπραγματεύσεων για μείωση του συνολικού επιπέδου δασμών στο παγκόσμιο εμπόριο.
ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: REUTERS/DENIS BALIBOUSE
Η έδρα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) στη Γενεύη της Ελβετίας
- (Εμπορικός) Προστατευτισμός: Ενέργειες που αναλαμβάνει ένα κράτος για να περιορίσει τις εισαγωγές προϊόντων τρίτων χωρών στην αγορά του προς βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου και ενίσχυση της εθνικής οικονομίας. Τα εμπόδια μπορεί να είναι δασμολογικής φύσης (υψηλοί δασμοί στα εισαγόμενα προϊόντα) ή μη δασμολογικής φύσης (τεχνικές προδιαγραφές, ποσοστώσεις κ.λπ). Το μεταπολεμικό οικονομικό σύστημα στηρίχθηκε στον περιορισμό αυτών των προστατευτικών πολιτικών και το άνοιγμα των αγορών διεθνώς, υπό μια συναίνεση περί ωφελειών του ελεύθερου εμπορίου (εμπορικός φιλελευθερισμός). Σύστημα Μπρέτον Γουντς: Η μεταπολεμική συμφωνία (1944) οργάνωσης του διεθνούς οικονομικού συστήματος, με έμφαση στον περιορισμό του εθνικού εμπορικού προστατευτισμού και τη σταθερότητα του χρηματοοικονομικού και νομισματικού συστήματος. Στο πλαίσιο της συμφωνίας αυτή ιδρύθηκαν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και η Παγκόσμια Τράπεζα (ΠΑ) ενώ αργότερα (1947) συμφωνήθηκε και η Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου (GATT), που αφορά το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα. Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Fund): Πρόκειται για έναν μηχανισμό χρηματοδοτικής στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τις οικονομίες των κρατών-μελών προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις δυσμενείς συνέπειες της πανδημίας. Οι πόροι του Ταμείου προέκυψαν από κοινό δανεισμό από τις χρηματαγορές, για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΕ.
